سرویس سیال در کد ASME B 31.3

عبارتی است عمومی دربارۀ کاربرد سیستم پایپینگ، که راجع به ترکیب ویژگی­های سیال، شرایط کاری و دیگر عوامل تاثیرگذار بر سیستم پایپینگ بحث می­کند و 4 گروه را دربرمی­گیرد.

الف) سرویس سیال ردۀ A: سرویسی که شرایط زیر در مورد آن صادق است.

1)     سیال جابجا شده غیرآتش­زا و غیرسمی است و بر بافتهای بدن آسیب نمی­رساند.

2)     فشار طراحی نسبی از 1035 kPa (150 psi) فراتر نمی­رود.

3)     دمای طراحی در بازۀ –29ºC (–20ºF) تا 186°C (366°F) قرار دارد.

ب) سرویس سیال ردۀ M: سرویس سیالی که قابلیت آسیب آن به نیروی انسانی در معرض، قابل توجه ارزیابی می­شود؛ به طوری که حتی با وجود اقدامات درمانی فوری، یک تماس با مقدار ناچیزی از آن به دنبال نشتی این سیال می­تواند آسیب خطرناک و جبران­ناپذیری بر دستگاه تنفس یا سطح بدن در پی داشته باشد.

ج) سرویس سیال فشار بالا: سرویس سیالی که در آن برای دمای طراحی و گروه مواد به کار رفته، فشار از فشار مجاز در استاندارد B16.5 کلاس 2500 فراتر می­رود.

د) سرویس سیال معمولی: سرویس سیالی که در هیچ کدام از رده های D، M یا سرویس فشار بالا نمی گنجد و بیشتر سیالات تحت پوشش این کد را دربرمی­گیرد.

شیرهای کنترلی

دربارۀ شیرهای کنترلی چه می­دانیم؟

شیرهای کنترلی از نوع گلوب (globe) هستند و با اطلاعاتی که حسگرهای سامانۀ ابزار دقیق از سیال درون لوله یا مخزن پایین­دست آنها می­گیرد (شامل دما، فشار، سرعت جریان و سطح مایع)، و واکنش سامانۀ ابزار دقیق برای کنترل ویژگی­های یاد شده به شیر کنترلی برای کاهش یا افزایش جریان دستور می­دهد. اندازۀ (قطر نامی) شیر کنترلی از طریق محاسبات لازم تعیین می­شود و به طور معمول یک یا دو شماره از اندازۀ نامی لوله­های بالادست و پایین­دستش کوچکتر است.

پس از این مقدمه می­رویم سراغ لوله­کشی مجاور شیرهای کنترلی و به طور کلی globe valveها. همان طور که گفتیم شیر کنترلی معمولاً یک یا دو شماره از لولۀ مجاورش کوچکتر است. پس فلنج­های اطراف آن باید به کاهنده (reducer) متصل شود (شکل). اما این کاهنده­ها از چه نوعی باید باشند؟ همانطور که در شکل می­بینید در شیرهای کنترلی که در نقاط پایینی (low point) قرار دارند کاهنده­ها از نوع ناهم­مرکز با سطح تخت در پایین (eccentric & bottom flat) هستند، در حالی که در نقاط بالایی در حالت وارونه نسبت به حالت قبلی قرار دارند.

اما دلیل آن. همان طور که می­دانید پس از ساخت لوله­ها برای اطمینان از اجرای درست و قدرت تحمل فشار مجموعۀ لوله­کشی تست می­شود که سیال تست به طور پیش­فرض آب است، مگر آنکه به خاطر محدودیت­های اجرایی ناگزیر به تست با هوا باشیم. از لازمه­های یک تست درست این است که هنگام آب­گیری هوای درون لوله به کلی خارج شود و پس از تست نیز آب استفاده شده کاملاً خارج گردد، که برای این منظورها vent و drain به ترتیب در نقاط بالایی و پایینی تعبیه می­شود. اما هنر طراح این است که تا جای ممکن از هزینه­ها بکاهد و حذف vent و drain در صورت امکان یکی از این راههاست. با کمی دقت متوجه می­شوید که در ترکیب­های یاد شده با شل کردن فلنج­ها هوا خودبه­خود vent و آب خودبه­خود drain می­شود.