ناهمراستایی فلنج ها

 یکی دیگر از مواردی که هنگام لاین چک باید بررسی شود و اهمیت بالایی دارد، درست نصب شدن فلنج­هاست. اصولاً فلنج­ها ابزارهایی هستند که این امکان را به ما می­دهند که بدون دردسر و هزینۀ زیاد، بخشی از لوله کشی را جدا کرده و دوباره سرِ هم کنیم. اما اگر از این مزیت درست استفاده نشود، سیستم لوله کشی ممکن است آسیب­های جدی ببیند. از شایع ترین اشکالاتی که هنگام فیت آپ و یا با وجود فیت­آپ صحیح، در هنگام جوشکاری بروز می­کند، ناهمراستایی فلنج­هاست. 

فلنج­هایی که در شکل می­بینید، همراستا نیستند و فاصلۀ فیس (صورت) دو فلنج در دو نقطه بیشترین اختلاف را با هم دارد که آنها را با a و b نشان می­دهیم. در حالت درست، این اختلاف باید صفر باشد، اما همیشه در اجرا انحراف­هایی از شرایط آرمانی وجود دارد که وظیفۀ ناظر محدود کردن این انحراف­ها به مقادیر پذیرفتنی است.

مقدار مجاز برای a − b را مشخصه­های پروژه­های مختلف به صورت­های مختلفی بیان کرده­اند که بعضی از آنها سخت گیرانه­اند. مثلاً مشخصۀ فازهای 17و18 پارس جنوبی این مقدار مجاز را کلاً 1 mm بیان کرده که به نظر من کمی سخت­گیرانه است و عملاً نمی­توان پیمانکار را به اجرای آن وادار کرد. اما مشخصۀ یکی از شرکت­های پتروشیمی به این صورت بیان کرده بود که a − b مجاز برای فلنج­های با قطر تا 60 cm به ازای هر 20 cm باید 1 mm و برای قطرهای بالاتر از 60 cm باید 3 mm باشد. یعنی تحت هیچ شرایطی بالاتر از 3 mm مجاز نیست.

اما پیش­شرط چنین اندازه­گیری­ شل بودن مهره­های فلنج است، به گونه­ای که نیرویی از طرف پیچ­ها به آن وارد نشود. پس هنگامی که ناظر سرِ خط حاضر می­شود، فلنج ها باید شل باشد، و اگر چنین نباشد باید از پیمانکار بخواهد ابتدا مهره­های فلنج را شل کند و سپس فاصله­های میان فلنج­ها را در نقاط مختلف اندازه­گیری کند.

مطالبی که تا به حال گفتیم مربوط به خطوطی بود که به فلنج تجهیز یا به فلنج­های خطوط دیگر وصل می­شوند. اما ممکن است ادامۀ خطی که قرار است تحویل بگیریم هنوز اجرا نشده باشد و روبروی فلنج انتهای خط، فلنج دیگری نباشد که در این حالت مقادیر a وb دیگر وجود ندارد که قابل اندازه گیری باشد. در چنین حالتی باید خط به تنهایی با تراز بررسی شود و حباب تراز نباید از خطوط محدود کننده خارج شود و بررسی­های تکمیلی روی خط روبرویی انجام شود.

 دوستی از میان خوانندگان، طی نظر ارزشمندی خواسته بود تا روش های اصلاح ناهمراستایی در فلنج ها را هم توضیح دهیم. در این باره باید عرض کنم که دو راه برای اصلاح این عیب هست که بسته به بزرگی آن پیشنهاد می شوند.

راه اول که با نام recap شناخته می شود برای ناهمراستایی های کوچک به کار می رود و عبارتست از برداشتن برآمدگی روی جوش با سنگ در زاویه ای که فلنج برآمده است و جوشکاری مجدد رویۀ جوش.

راهکار دوم هم که کار بیشتری می برد و خرج بیشتری را هم برمی دارد همانا بریدن جوش و جوشکاری دوبارۀ فلنج است که اصطلاحاً به آن cut out می گویند.

مطب دیگری هم باید عرض کنم این است که در فلنج های با قطر بالا، چنانچه یک جوشکار عملیات جوشکاری را انجام دهد، کشیده شدن فلنج به یک سمت اجتناب ناپذیر خواهد بود. برای جلوگیری از این حالت، باید پاس های اول را دو جوشکار به طور همزمان و با زاویۀ 180º نسبت به همدیگر انجام دهند تا جوشکاری حالت متقارن داشته باشد. تنظیم آمپر دستگاه جوشکاری هم می تواند تا حدودی از این عیب جلوگیری کند.